تعریف بتن دستی و آماده
قبل از اینکه بخواهیم معایب بتن ریزی دستی را بر شمریم. بهتر است تعریف دقیقی از دو نوع روش تولید بتن را بررسی کنیم.
بتن آماده در کارخانه تولید می‌شود و به صورت سفت نشده و پلاستیکی آمادۀ استفاده به محل ساخت و ساز تحویل داده می‌شود. بتن آماده به صورت حجمی به فروش می‌رسد که معمولاً بر حسب متر مکعب بیان می شود.
اما بتن دستی یا خلاطه، بتن حجمی است که همانطور که از نامش پیداست در محل ساخت و ساز تهیه می‌شود. اجزای بتن در نسبت‌های مشخصی مخلوط می‌شوند تا مقاومت مدنظر به دست آید. این روش مستلزم استفاده از فرمول‌هایی برای تعیین مقدار مواد و مراحل به دست آوردن قوام مطلوب است. کارگران باید مراقب نسبت‌های مواد باشند تا از هرگونه مشکل کیفی در بتن جلوگیری کنند.
تفاوت بتن دستی با بتن آماده
هردو نوع بتن در پروژه‌های ساختمانی دوام بسزایی دارند. اما بسته به نیاز پروژه ممکن است یکی از آنها مزایا یا حتی معایب قابل توجهی نسبت به دیگری داشته باشد. از جمله معایب بتن دستی می‌توان به این موضوع اشاره کرد که فضای بیشتری برای ذخیره‌سازی مصالح ساختمانی لازم است.
همچنین، نیاز به نیروهای کاری زیاد و تجهیزات دارد تا مراحل بتن ریزی کف یا جاهای دیگر قبل از خشک شدن هر مرحله، به سرعت در محل ریخته شود. ضایعات مصالح و ضایعات بتن بیشتر است. نیاز به نظارت دقیق کارگاهی دارد. کیفیت مناسبی ندارد. در ادامه تفاوت‌های این دو نوع بتن را ملاحظه می‌کنید.
- از نظر زمان: در بتن آماده همان لحظه قابل استفاده است و زمان کمتری تحویل داده می‌شود. اما در بتن دستی روند کندتر است. دلیل آن هم مراحل متعدد، فرمول‌ها و زمان تنظیم خواهد بود.
- از نظر تجهیزات: بتن آماده به تجهیزات در محل ساخت و ساز نیاز ندارد. اما از معایب بتن دستی برای ساخت بتن در محل به یک میکسر دستی و … احتیاج است.
- از نظر توزیع: بتن آماده می‌تواند به چندین سایت در یک پروژه تحویل داده شود. در صورتی که در بتن دستی برای جلوگیری از آلودگی باید دقیقاً در محل استفاده مخلوط شود.
- از نظر ذخیره‌سازی: بتن آماده به فضای ذخیره‌سازی اضافی برای مواد خام نیاز ندارد. در مقابل بتن دستی برای مدیریت و محافظت از موادی مانند سیمان و سنگدانه‌ها به فضای ذخیره سازی کنترل شده نیاز دارد.
- از نظر هدررفت: در بتن آماده ضایعات مواد در سایت به حداقل یا کمترین میزان است. اما از معایب بتن ریزی دستی در حین ذخیره سازی و اختلاط مقداری از دست دادن مواد وجود دارد.
- از نظر کیفیت: کیفیت ثابت و یکدست در بتن آماده به لطف یک محیط خودکار و کنترل شده وجود دارد. در صورتی که در بتن دستی نظارت مستمر برای سازگاری بین دسته‌ها است. و زمان تنظیم ممکن است به دلیل ناهماهنگی متفاوت باشد.
- از نظر مکان سایت: در بتن آماده اگر بچینگ پلانت بسیار دور از محل ساخت و ساز قرار گیرد، بتن برای جلوگیری از گیرش به مواد بازدارنده و سایر مواد افزودنی نیاز دارد؛ هزینه‌های حمل و نقل افزایش خواهد یافت؛ ممکن است نگرانی‌هایی در رابطه با کیفیت وجود داشته باشد. اما بتن دستی نیاز به حمل و نقل کلیه مواد و تجهیزات اختلاط به محل ساخت و ساز دارد.
احتمالا با مطالعه این تفاوت‌ها دید بهتری از معایب بتن دستی به دست آورده‌اید. در ادامه معایب بتن ریزی دستی و دلایل پاییم بودن کیفیت بتن خلاطه را دقیق‌تر بررسی کرده‌ایم.
معایب بتن دستی؛ دلایل کیفیت پایینِ بتن خلاطه
از آنجایی که بتن‌های ساخته‌شده در کارگاه به روش دستی کیفیت‌شان چنگی به دل نمی‌زند، بر آن شدیم که در این بخش دلایل وجود معایب بتن دستی را بررسی کنیم.
به کارگیری مصالح نامرغوب
به کارگیری مصالح نامرغوب از علل شایع پایین بودن کیفیت است. خرید و استفاده از شن گل آلود، ماسۀ بی کیفیت و سیمان مانده می‌تواند مقاومت بتن تولیدی را تا حد بسیار زیادی کاهش دهد.
عدم آگاهی کارگران
معمولاً کارگران خلاطه قبل از حضور آزمایشگاه در محل و یا بلافاصله پس از انجام نمونه‌گیری (با اطمینان خاطر) اقدام به ساخت بتن شُل و بی‌کیفیت می‌کنند. این بی‌تفاوتی یا ناشی از اعتماد و اطمینان به روش غلط خویش و یا از روی سودجویی و عدم احساس مسئولیت در قبال کیفیت بتن تولیدی است. علت آن هرچه باشد، یک موضوع ثابت می‌ماند: دامن زدن به معایب بتن ریزی دستی!
نقص مکانیکی دستگاه‌ها
در بسیاری از پروژه‌ها به دلیل از کار افتادن دستگاه خلاطه و یا بالابر (به دلایل مختلف) بتن ریزی متوقف می‌شود، و تا شروع مجدد آن مدت زمانی طول می‌کشد. این مساله نه تنها با اصول بتن ریزی در تضاد کامل است، بلکه باعث ایجاد اتصال سرد در بتن ریخته شده می‌شود و مخلوط کیفیت خود را از دست می‌دهد.
تعویض مصالح در حین کار
در هنگام بسیاری از بتن ریزی‌ها پیمانکار و یا کارفرما متوجه کم بودن مصالح پای کار می‌شوند، و سریعاً اقدام به خرید مصالحی می‌کنند که ممکن است کیفیت و خصوصیات مصالح اولیه را نداشته باشند. این مساله همگنی بتن ریخته شده را با مشکل روبه رو می‌سازد، و معایب بتن دستی را تشدید می‌کند.
طرح اختلاط نامناسب
این یکی از مهمترین معایب بتن دستی است. با توجه به پیمانۀ حجمی مصالح هنگام بتن ریزی با خلاطه (فرغون، بیل و سطل) و تغییر دانه‌بندی و رطوبت مصالح در پروژه‌ها و فصول مختلف، استفاده از یک اختلاط (با فرمول مشخص) با بتن ریزی‌های متفاوت مناسب نیست.
تجربه شما از معایب بتن ریزی دستی چیست؟
در این مقاله سعی کردیم در مقام مقایسه، معایب بتن دستی را بیان کنیم. با توجه به موارد گفته شده به این نتیجه می‌رسیم که خرید بتن آماده علیرغم هزینه بالاتر، برای بسیاری از پروژه‌ها مناسب‌تر است. بتن آماده کیفیت بالاتری را ارائه می‌دهد و زمانی که بتن در محیط کارخانه تهیه می شود، تغییرات بین دسته‌ها حداقل است. یکی دیگر از عوامل کلیدی محل پروژه است. الزامات حمل و نقل تا حدی تعیین می‌کند که کدام نوع بتن برای یک پروژه مناسب‌تر است.
بتن آماده معمولاً برای پروژه‌های بزرگی که نیاز به حجم بالایی دارند توصیه می‌شود. از طرف دیگر اختلاط سایت برای پروژه‌های کوچک و بازسازی که حجم بتن کمتر است گزینه بهتری است. در صورتی که قصد خرید بتن آماده شیراز یا مشاوره جهت انتخاب نوع بتن برای پروژه خود را دارید. می‌توانید با کارشناسان ما در «شهرآرا» در ارتباط باشید.
همچنین مشتاق هستیم تجربه شما را از معایب بتن ریزی دستی و بتن خلاطه بدانیم. نظرات و سوالات خود را در رابطه با معایب بتن دستی با ما و سایر خوانندگان در میان بگذارید.
