شرح وظایف آزمایشگاه بتن در یک نگاه

منظور از شرح وظایف آزمایشگاه بتن چیست؟

همانطور که می‌دانید، مواد اولیه بتن باید به میزان دقیق و مشخص شده با یکدیگر ترکیب شوند تا در نهایت به مقاومت و استحکام کافی برسد. گاهی به نوعی بتن معمولی با مقاومت کم نیاز داریم، طبیعتا در این شرایط تهیه بتن با مقاوت و استحکام بالا، باعث افزایش بی‌دلیل هزینه ‌ها می‌شود.

از طرفی در بسیاری از اوقات به بتن با درجات مختلفی از استحکام (استحکام بالا) نیز داریم، در این شرایط باید بتنی که هربار تهیه می‌شود از تمام جهات ارزیابی شده و با نمونه اصلی مطابقت داشته باشد. انواع تست های بتن روی نمونه‌های مختلف، در آزمایشگاه بتن انجام می‌شود. این آزمایشگاه‌ها نقش مهمی در ساخت‌وساز‌های ایمن و جلوگیری از بروز خسارت دارند. در نتیجه استاندارد‌ها و اصولی دارند که باید بر اساس آن تست‌های مختلف انجام شود.

هرچه باید برای تضمین نتایج این تست‌ها در آزمایشگاه‌ها رعایت کنیم، تحت عنوان شرح وظایف آزمایشگاه بتن در اختیار ما قرار داده شده است. معمولا از بتن‌ها هم در مراحل اولیه تولید و هم در حین بتن ریزی نمونه تهیه و آزمایش می‌شود. این تست‌ها بخش مهمی از مراحل تولید بتن را تشکیل می‌دهند و اگر به درستی انجام نشوند، سازه با خسارت‌های جبران‌ناپذیر مواجه خواهد شد.

در آزمایشگاه بتن چه تست‌هایی انجام می شود؟

در کشور‌های مختلف، استاندارد‌های متفاوتی جهت کنترل مراکز تست بتن، تدوین شده است. البته این آیین نامه‌ها تفاوت‌های پایه و اساسی با یکدیگر ندارند. شرح وظایف آزمایشگاه بتن در هر کشور نیز به طور مفصل در این آیین نامه‌ها ذکر شده است. به عنوان مثال در کشور آمریکا از استاندارد‌های ASTM، در انگلستان از استاندارد‌های BS، در آلمان از استاندادر‌های DIN و در ایران از استاندارد‌های ISIRI تبعیت می‌شود.

برخی از تست‌ها و آزمایش‌هایی که در آزمایش بتن انجام می‌گیرد عبارت‌اند از:

• آزمایش بتن سفت شده
• آزمایش عملکرد کف سازی
• آزمایش‌‌های مواد محافظ کیورینگ بتن
• آزمایش‌‌های مقاومت فشاری بتن
• آزمایش‌‌های مقاومت کششی بتن
• آزمایش‌‌های بتن در برابر یخ زدگی
• آزمایش‌‌های الاستیسیته استاتیکی بتن
• آزمایش تعیین زمان گیرش سیمان هیدرولیکی توسط سوزن و یکات
• آزمایش استاندارد جهت تعیین میزان جرم حجمی سیمان
• آزمایش استاندارد جهت تعیین غلظت نرمال سیمان هیدرولیکی
• آزمایش استاندارد جهت تعیین میزان مقاومت کششی ملات سیمانی
• آزمایش استاندارد جهت تعیین مقاومت خمشی ملات سیمان‌های هیدرولیکی
• آزمایش استاندارد جهت تعیین نرمی سیمان پرتلند به کمک دستگاه نفوذپذیری هوا
• آزمایش استاندارد برای دانه بندی مصالح سنگی ریزدانه و درشت دانه به وسیله الک

انجام این تست‌ها جزو شرح وظایف آزمایشگاه بتن بوده و هر تست باید در شرایط استاندارد و درست، انجام شود. اینکار با نمونه‌گیری از بتن آغاز می‌شود. در آزمایشگاه‌ها معمولا روزانه از بتن‌ها در قالب‌های 15.15.15 نمونه تهیه می‌شود. این نمونه‌ها به اندازه کافی کوبیده شده و در استخر آب قرار می‌گیرند. در مرحله بعد بتن‌ها شکسته شده و میزان مقاومت آن‌ها سنجیده می‌شود.

چنانچه در این میزان مقاومت بتن کمتر از میزان مدنظر باشد، از بتن استفاده نمی‌کنیم تا زمانی که با تغییر نسبت مواد اولیه به مقاومت مورد نیاز برسیم. مدت زمان نگهداری نمونه‌ها در استخر آب و میزان مقاومت هریک متفاوت بوده، و بسته به نوع پروژه و محل استفاده تعیین می‌شود.

خروجی آزمایشگاه‌‌های بتن

تا اینجا درباره شرح وظایف آزمایشگاه بتن و تست‌هایی که باید روی نمونه‌های مختلف بتن انجام دهند، توضیح دادیم. اما وظایف آن صرفا به سنجش میزان مقاومت بتن محدود نمی‌شود. در ادامه بخش‌های دیگری از خروجی کار و شرح وظایف آزمایشگاه بتن را برمی‌شمریم:

• دانه بندي خاك
• هیدرومتری
• هم ارزی یا SE
• درصد جذب آب
• دانه بندي مصالح
• نمونه برداری از مصالح
• ارزیابی طرح اختلاط بتن
• تعيين وزن مخصوص توده ای
• درصد جذب رطوبت سطحی
• محاسبه وزن واحد حجم مصالح
• اندازه گیری وزن مخصوص سيمان
• اجرای آزمایش‌های کششی، خمشی و فشاری
• سنجش وزن مخصوص ظاهری به شیوه پيكنومتر
• سنجش وزن مخصوص ظاهری به شیوه دونگان

برای این که تمام اطلاعاتی بالا به درستی تهیه و جمع آوری شود، باید آزمایشگاه‌های بتن مطابق استانداردها آزمایش‌های مختلف را انجام دهند. بنابراین بخش زیادی از سلامت سازه‌های بتنی را مدیون آزمایشگاه‌های بتن و تست‌های آن‌ها هستیم.

توضیح آزمایش اسلامپ بتن

یکی از تست‌های مهمی که در آزمایشگاه بتن انجام می‌شود، آزمایش اسلامپ بتن است. در این آزمایش میزان رقیق بودن یا به طور دقیق‌تر روانی بتن را بررسی می‌کنند. میزان روان بودن بتن در نهایت تاثیر زیادی روی روند سخت شدن آن خواهد داشت.

این آزمایش به کمک دستگاه نمونه گیری اسلامپ که در آزمایشگاه‌های بتن موجود است، انجام می‌شود. به ویژه در پروژه‌های بزرگ، براساس آن میزان مقاومتی که پیمانکار پروژه اعلام کرده است، بتن نمونه گیری شده و مقاومت آن ارزیابی می‌شود. روزانه به ازای هربار بتن ریزی باید یک نمونه بتن جهت تست به آزمایشگاه بتن ارسال شود. بررسی همه این نمونه‌ها و مقایسه آن‌ها با استاندارد‌ها جزو شرح وظایف آزمایشگاه بتن است.

اصول نمونه گیری از بتن در آزمایشگاه بتن

یکی از مراحل ویژه و مهم در روند کاری آزمایشگاه‌های بتن، نمونه گیری است. در این زمینه نیز استاندارد‌های دقیقی وجود دارد تا بر اساس آن از بتن نمونه برداری شده و تست انجام گیرد. بر اساس آنچه که در شرح وظایف آزمایشگاه بتن در ISIRI آمده است، در فرایند نمونه برداری از بتن، آزمونه‌های زیر باید انجام شود؛

• آزمونه اول: 7 یا 11 روزه
• آزمونه دوم: 28 یا 42 روزه
• آزمونه سوم: 28 یا 42 روزه
• آزمونه چهارم: 90 یا 125 روزه

میزان نمونه‌هایی که برای ازمایش دال‌ها یا دیوار‌ها تهیه می‌شود نیز قواعد خاص خود را دارد، که عبارت است از:

سخن پایانی

در این نوشتار تلاش کردیم شما را با اهمیت و شرح وظایف آزمایشگاه بتن بر اساس قواعد و استاندارد‌های ISIRI آشنا کنیم. با توجه به این که بتن کیفیت و مرغوبیت بتن ارتباط مستقیمی با سلامت سازه و صرفه جویی در هزینه‌های تعمیر و نگه‌داری آن دارد، لذا همواره بتن مورد نیاز خود را از جایی تهیه کنید که مجهز به آزمایشگاه‌های تست بتن باشند.

ما در مجموعه شهرآرا، از همان آغاز مسیر، محصولات تولیدی اعم از بتن آماده شیراز، کفپوش‌ها، بلوک‌ها و غیره را در آزمایشگاه‌های مجهز و پیشرفته خود تست و روانه بازار کرده‌ایم. تولیدات ما همواره با استفاده از مواد اولیه مرغوب تحت استاندارد‌های روز دنیا تهیه می‌شوند. برای خرید محصولات و اطلاع از جزئیات آن‌ها، از طریق شماره مربوطه با ما در تماس باشید.