چرا بتن کرمو میشود؟

چرا بتن کرمو می شود؟

گفتیم که پدیده شن نما شدن یا کرمو شدگی، در سازه‌های بتنی از جمله ستون‌‌ها بسیار شایع است. اجازه دهید ببینیم اصلا چرا بتن کرمو می‌شود.

اصلی‌‌‌ترین علت پودری شدن بتن، بروز جداشدگی در آن است. در واقع وقتی بافت بتن از یکدیگر جدا شود، شاهد این پدیده خواهیم بود. جداشدگی یا Segregation دلایل زیادی دارد؛ اما یکی از دلایل مهم آن، وجود استعداد جداشدگی در بتن است. به این معنا که خود بتن پتانسیل جداشدگی را داشته باشد.

معمولا همه انواع بتن کمابیش استعداد جداشدگی و در نتیجه شن نما شدن را دارند؛ اما درجات آن با یکدیگر متفاوت است. در نهایت، بتنی که بیش‌‌‌ترین استعداد جداشدگی را داشته باشد، کرمو می‌شود. کیفیت و مرغوبیت ترکیبات سازنده بتن و نسبت‌های آن‌ها، از عوامل موثر بر این پدیده هستند.

برای مثال، تسهیل در حرکت و رقیق بودن بتن، عاملی برای بروز جداشدگی و در نهایت شن نما شدن است. در ادامه دیگر عوامل داخلی و خارجی موثر بر جداشدگی و نهایتا کرمو شدن بتن را توضیح می‌دهیم.

علت کرمو شدگی بتن؛ عوامل داخلی

• افزایش مقدار آب و نسبت آب به سیمان در بتن
• افزایش اسلامپ بتن و کارایی آن
• عدم استفاده از مواد حبابزا
• استفاده بیش از حد روان کننده‌‌ها و فوق روان کننده‌ها
• کاهش خمیر سیمان و افت عیار سیمان
• افزایش اندازه ابعاد سنگدانه‌ها
• صاف شدن بافت سطحی درشت دانه‌ها
• گردگوشه شدن سنگدانه‌‌ها به خصوص درشت دانه‌ها
• کاهش میزان مواد پودری و ریزدانه‌‌ها و کاهش ماسه‌های ریز (ذرات کوچکتر از 3/0 میلی متر)

دلیل کرمو شدن بتن؛ عوامل خارجی

• ضربه یا لرزش حین حمل بتن (در مواردی که حمل با فرغون یا دمپر و کمپرسی در مسیر‌های ناهموار یا به وسیله تسمه نقاله باشد)
• افزایش مولفه افقی سرعت بتن در هنگام انتقال (معمولا در انت‌های شوت یا انت‌های تسمه نقاله یا هنگام خروج از لوله افقی حین پمپ کردن)
• استفاده از جام‌های بغل ریز و برخورد بتن با زاویه قائم یا حاده با قالب بتن
• برخورد بتن به صورت افقی یا قائم به میلگرد‌‌ها در مسیر انتقال و ریختن بتن.
• پرتاب کردن بتن با وسایلی همچون بیل جهت انتقال
• خروج شیره بتن از بین درز قالب (جداشدگی استاتیکی)
• اعمال لرزش بیش از حد حین تراکم بتن که منجر به فرو نشست درشت دانه‌‌ها و بالا آمدن ریزدانه‌‌ها می‌شود.
• تکان دادن لرزاننده خرطومی هنگامی که داخل بتن است.
• وجود اختلاف چگالی بین ذرات خمیری سیمان و سنگدانه‌ها.
• حرکت بتن در مسیر‌های طولانی به خصوص بیشتر از 5 متر در بتن‌های خود تراکم
• استفاده زیاد از ویبراتور، دامنه نوسان و فرکانس نامناسب یا ضعف در ویبراتور
• انبوه بودن شبکه میلگردی و در نتیجه گیر کردن سنگدانه‌‌ها در این شبکه و حرکت ملات بدون شن.
• پمپاژ بتن با دانه بندی نامناسب و درجه روانی خیلی زیاد.
• برخورد بتن به دلیل پاشیده شدن آن به سطح و برگشت دانه‌‌ها به همراه ملان یا شیره بتن.
• راه رفتن و حرکت وسایل حمل و نقل و اعمال فشار روی بتن تازه.
• انجام عملیات بتن ریزی روی شیب به صورت اشتباه (بتن ریزی از بالا به پایین)
• آب شستگی بتن در اثر عواملی همچون باران و رواناب‌ها
• عدم رعایت زمان و نحوه صحیح پرداخت در سطح فوقانی بتن.
• بروز اب شستگی در بتن با لوله ترمی به علت کم بودن عمق سر لوله و سرعت زیاد بتن وتلاطم حاصل از ریختن بتن در مجاروت آب.

اینها جزو مهم‌‌‌ترین دلایل و علت کرمو شدگی بتن هستند. ارتفاع نیز ممکن است باعث شن نما شدن بتن شود؛ با این حال جزو علل اصلی نیست بلکه یکی از عوامل تشدید کننده است. در مواردی که بتن از ارتفاع زیاد شره کند و در مسیر نیز با میلگرد‌‌ها برخورد داشته باشد دچار کرمو شدگی می‌شود. با توجه به عوامل موثر بر شن نما شدن، می‌توانیم از بروز این پدیده در سازه‌های بتنی جلوگیری کنیم.

راه‌های جلوگیری از علت پوک شدن بتن چیست؟

حالا که می‌دانیم چرا بتن کرمو می‌شود، خوب است روش‌های جلوگیری از شن نما شدن بتن را هم بشناسیم. به طور کلی، سه روش برای جلوگیری از پوک شدن بتن وجود دارد:

الف) طراحی مناسب و اصولی قطعات و میلگرد گذاری استاندارد و قالب بندی بدون درز

• طراحی قطعات بتن با ابعاد مناسب و بدون پیچیدگی خاص.
• رعایت فاصله مناسب قالب تا میلگرد و افزایش میزان مقاومت میلگردها
• عدم استفاده از وصله‌های پوششی در در یک مقطع
• کاهش تعداد میلگرد‌های عرضی در ستون‌‌ها و دیوارها

ب) کاهش استعداد درونی جداشدگی بتن

در بخش قبلی درباره دلیل کرمو شدن بتن گفتیم که هرچه استعداد جداشدگی بتن بیشتر باشد احتمال شن نما شدن نیز بیشتر می‌شود. لذا یک راه جلوگیری از کرمو شدن، توجه به عوامل موثر بر جداشدگی است.

ج) استفاده از وسایل و روش‌های صحیح جهت ریختن و انتقال بتن به قالب

• استفاده از شوت سقوطی در انت‌های لوله‌های پمپ به ویژه در پمپ‌های دکلی.
• استفاده از قیف هادی یا لوله و شوت سقوطی به همراه جام و ریختن بتن در راستای قائم.
• استفاده از دریچه‌های جانبی در بدنه قالب به فواصل 5/1 متر و بتن ریزی بدون شوت شیب‌دار.

روش‌های ترمیم بتن کرمو

بعد از شناخت دلیل کرمو شدگی بتن، نوبت به بررسی روش‌های ترمیم آن می‌رسد. اگر سازه بتنی شما شن نما شده است با طی مراحل زیر می‌توانید آن را ترمیم کنید.

1. در مرحله اول باید بخش شن نما شده را تخریب کنید. این محدوده با استفاده از ابزار مناسب و  رعایت شکل هندسی باید تخریب شود.
2. ذرات و سنگدانه‌های سست شده به کمک واترجت صنعتی، چکش برقی یا برس سیمی برداشته شود.
3. تمیز کردن سطح بتن با استفاده از برس سیمی و شستن آن
4. انجام مجدد عملیات بتن ریزی با قالب گذاری یا آماده کردن گروت
5. برداشت قالب‌‌ها پس از 12 ساعت

نکته: در زمینه ترمیم بتن کرمو، دقت داشته باشید که در صورت استفاده از واترجت صنعتی، دیگر نیازی به استفاده از چسب بتن نیست زیرا واتر جت سطح را به خوبی برای بتن ریزی آماده می‌کند.

کلام آخر

در این نوشتار تلاش کردیم تا ضمن بررسی دلیل کرمو شدگی و علت پوک شدن بتن، به روش‌های ترمیم و جلوگیری از شن نما شدن نیز بپردازیم. مهم‌‌‌ترین نکته برای جلوگیری از وقوع پدیده کرمو شدگی، استفاده از بتن‌های مرغوب و باکیفیت است. برای تهیه بتن آماده شیراز مرغوب و استاندارد، و همچنین سایر قطعات بتنی پرسی، همین حالا می‌توانید با کارشناسان ما تماس بگیرید.