کرمو شدگی بتن چیست؟
کرمو شدن بتن، پدید‌ه‌ای نسبتا رایج در دنیای ساخت و ساز است. منظور از کرمو شدن بتن سقف یا دیوار‌ها، جدا شدن سیمان و سنگدانههای بتن است. همان‌طور که می‌دانید بتن از ترکیب سیمان، آب، سنگدانه و سایر مواد افزدونی تهیه می‌شود. در برخی موارد بعد از عملیات بتن ریزی، در یک ناحیه از سازه فاز سیمان و سنگدانه از یکدیگر جدا می‌شود و پدیده شن نما شدن یا کرمو شدگی رخ می‌دهد.
عبارت honey combing of concrete در واقع کرمو شدن بتن به انگلیسی است و به این اتفاق در سازه‌های بتنی اشاره می‌کند. اگر به عکس کرمو شدگی بتن توجه کنید بیشتر توجه مفهوم این پدیده خواهید شد.
کمبود متریال سیمانی در بتن باعث بروز کرمو شدگی می‌شود. در این حالت در یک نقطه خاص از سازه بتنی، سنگدانه‌ها از خمیر سیمانی جدا شده و به صورت شن نما قابل مشاهده هستند.
برای جلوگیری از بروز این پدیده معمولا توصیه می‌شود بیش از 20 ثانیه ویبره بتن انجام نشود؛ زیرا استفاده بیش از حد از ویبراتور مقاومت بتنی را کاهش می‌دهد و به این ترتیب احتمالا لانه زنبوری شدن یا کرمو شدن آن افزایش می‌یابد. البته این پدیده تا حدود زیادی به کیفیت و مقدار ماده متصل کننده ذرات و سنگدانه‌ها در بتن بستگی دارد. در شرایطی که میزان ماده متصل کننده کم باشد یا قالب گیری به طور اصولی انجام نشود، سازه دچار کرمو شدگی می‌شود.
انواع کرمو شدن بتن چیست؟
باتوجه به میزان و اندازه شن نما شدن بتن، کرمو شدگی آن به درجات مختلفی تقسیم می‌شود که عبارت است از:
- کرمو شدگی بتن در اندازه‌های کوچک: این نوع از شن نما شدن، حفراتی با عمق کمتر از 25 میلی متر دارد و معمولا سلامت و مقاومت سازه را چندان به خطر نمی‌اندازد.
- کرمو شدگی بتن در اندازه‌های متوسط: در این نوع از پوک شدن بتن، عمق حفرات بیش از 25 میلی متر است اما میلگرد‌های تقویتی، در معرض دید نیستند به همین علت هم گرچه استحکام سازه بتنی به خطر می افتد اما همچنان میلگرد‌ها مقاومت خوبی دارند. سلامت میلگرد‌ها رفته رفته در اثر نفوذ آب و رطوبت کاهش می‌یابد.
- کرمو شدگی بتن در اندازه‌های بزرگ: در این نوع از شن زدگی بتن، عمق حفرات بالای 25 میلی متر است و این بار میلگرد‌ها نیز دیده می‌شوند. به این ترتیب سلامت و حیات سازه بیش از قبل به خطر می‌افتد. میلگرد‌ها نیز بیشتر از قبل در معرض خوردگی و زنگ زدگی هستند. در این حالت با وقوع زلزله یا سایر بلایای طبیعی، سازه به شدت دچار خسارت می‌شود.
دلیل شن نما شدن بتن چیست؟
کرمو شدن بتن سقف و ستون‌ها اتفاقی ناخوشایند برای سازندگان و مهندسان است. اگر می‌خواهید از بروز این پدیده در سازه‌های بتنی خود جلوگیری کنید در وهله اول باید عوامل موثر بر کرمو شدگی بتن را به خوبی بشناسید تا با رعایت آنها، مانع بروز آن شوید.
اما دلیل کرمو شدن بتن چیست؟ چرا بتن کرمو می‌شود؟ در بخش قبلی به برخی از دلایل کرمو شدگی همچون کمبود ماده متصل کننده، استفاده بیش از حد از ویبراتور و ضعف در قالب گیری اشاره کردیم. در این بخش می‌خواهیم دیگر عوامل و دلایل شن نما شدن بتن را معرفی کنیم. این عوامل عبارت‌اند از:
- نبود دانه بندی مناسب در سنگدان‌های بتن
- کمبود مقدار ریزدانه‌ها و آب در بتن
- عدم انجام تست‌های اسلامپ و بررسی روانی بتن
- استفاده از سنگدانههای بزرگتر از 20 میلی تر در محل اتصال ستون و سقف‌ها و مقاطع تنگ
- وجود آب بیش از حد در بتن و رقیق شدن زیاد آن
- ویبره کردن بتنی که روانی خود را از دست داده است. (توجه کنید بتنی که روانی خود را از دست داده و به سفتی متمایل شده است را نباید ویبره کنید، زیرا مقاومت خود را از دست داده و شن نما می‌شود)
اگر سازه بتنی شما دچار شن زدگی شده، عوامل بالا را حتما چک کنید زیرا به احتمال زیاد یکی از دلایل ذکر شده در بالا علت کرمو شدن سازه بوده است. با دقت به این موارد می‌توانید تا حدود زیادی از بروز این پدیده جلوگیری کرده و به این ترتیب حیات و سلامت سازه را حفظ کنید.
حد مجاز کرمو شدن بتن چقدر است؟
در کنار اینکه پوک شدن بتن چیست و چه دلایلی دارد؛ حد مجاز کرمو شدن بتن هم از جمله سوالات پرتکرار درباره این پدیده محسوب می‌شود. جهت تعیین حد مجاز کرمو شدگی بتن، باید فرآیند بتن ریزی و ترمیم سازه براساس استاندارد‌ها و الزامات آیین نامه EN1504، آیین نامه نوسازی سازه‌های بتن آرمه موجود در ACI-562-19 و راهنمای ترمیم بتن ACI 546R-04 انجام گیرد.
نتایج پوک شدن بتن چیست؟
مشخصا شن زدگی بتن عواقب مخربی در پی دارد. در این بخش به عواقب رایج ناشی از پدیده کرمو شدگی بتن می‌پردازیم:
- کاهش قابل توجه مدول ارتجاعی بتن که در طراحی سازه‌های بتنی اهمیت زیادی دارد.
- کاهش مقاومت فشاری، خمشی، کششی و برشی سازه بتنی تا حدی که ممکن است سازه نتواند در برابر تنش‌ها مقاومت کند. در این حالت اندازه‌گیری مقاومت یا تهیه مغزه از بتن غیر ممکن می‌شود.
- افت پیوستگی بین بتن و میلگرد‌ها و در نتیجه کاهش ظرفیت باربری سازه. در این حالت انتقال نیرو‌ها به درستی انجام نشده و سازه از نظر استانداردی دچار مشکل می‌شود.
- افزایش میزان نفوذپذیری در منطقه کرمو شده و در پی آن نشت آب به درون بتن. این اتفاق در سازه‌های آب بندی شده مخصوص نگهداری مایعات به شدت باعث خسارت می‌شود.
- وجود حفرات بزرگ در بتن کرمو شده، مانع اندازه گیری میزان جذب آب کوتاه و بلند مدت سازه می‌شود.
- حمله سولفات‌ها و مواد اسیدی و سایر مواد زیان‌آور به درون ساختار بتن.
- عدم مقاومت و پایداری بتن در برابر دوره‌های یخبندان و سرما و سیکل‌های انجماد و انبساط.
- نفوذ یون‌های کلرید و کربناته شدن میلگرد‌ها و در نتیجه زنگ زدگی و خوردگی آنها.
- عددم تشکیل لایه‌های انفعالی در اطراف میلگرد‌ها در محل کرمو شده.
- افزایش سرعت و شدت خوردگی میلگرد‌ها در محل شن نما شده به علت کاهش مقاومت الکتریکی بتن.
- از بین رفتن زیبایی ظاهری و نمای سازه بتنی در اثر شن نما شدن.
شما تجربه کرموشدگی بتن را داشته‌اید؟
همان‌طور که ملاحظه کردید، کرمو شدن بتن باعث بروز آسیب‌ها و خسارات متعددی به سازه بتنی می‌شود. به خصوص اگر این پدیده از نوع متوسط یا بزرگ باشد، آسیب‌ها به مراتب جدی‌تر خواهد بود. با رعایت مواردی که در بخش دلایل بروز شن زدگی گفتیم، می‌توانید از این مشکل جلوگیری کنید. اگر هم تجربه‌ای در این زمینه دارید، آن را با ما و سایر خوانندگان به اشتراک بگذارید.
ما در مجموعه «شهرآرا» با تولید محصولات بتنی و بتن استاندارد، و اجرای اصولی آنها احتمال بروز چنین اتفاقات ناخوشایندی را به حداقل می‌رسانیم. جهت خرید بتن آماده شیراز و سایر محصولات ما با شرایط استثنائی، از طریق شماره‌های درج‌شده با واحد فروش ما در ارتباط باشید.
